Πέμπτη 14/9 Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού

Κατά την αρχαιότατη παράδοση της Εκκλησίας, η σημερινή εορτή ήταν αφιερωμένη στην ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού, και ως ημερομηνία τοποθετείται η 14η Σεπτεμβρίου του 320. Παράλληλα δε μ’ αυτήν την εορτή γινόταν και μνεία της καθιερώσεως του Ναού του Σωτήρος, στην Ιερουσαλήμ. Αργότερα, η εορτή αυτή διαδόθηκε και στη Δύση, η οποία αρχικά μεν αναφερόταν στην ανεύρεση του Σταυρού και εορταζόταν στις 3 Μαΐου, αργότερα δε και μέχρι σήμερα, η εορτή κάνει μνεία της επιστροφής του Τιμίου Ξύλου από τους Πέρσες στον αυτοκράτορα Ηράκλειτο, το έτος 628. Λέγεται ότι ο ίδιος ο αυτοκράτορας ενεχείρισε το άγιο ξύλο στον Πατριάρχη Ζαχαρία, στις 3 Μαΐου 630.

Ας εμβαθύνουμε όμως το αντικείμενο της σημερινής εορτής.

Ο θρίαμβος του Σταυρού, σημείο της απολυτρώσεως, συμβολίζει πολύ καθαρά τις δύο πλευρές της σημερινής λειτουργικής εορτής: από το ένα μέρος παρουσιάζει το Χριστό, ως ένδοξο βασιλιά και από το άλλο ως άνθρωπο των βασάνων και θύμα φρικτών παθών. Τιμούμε το Σταυρό γιατί βλέπουμε σ’ αυτόν το λάβαρο του Βασιλιά, το δέντρο της ζωής, στολισμένο με το βασιλικό μανδύα, τη ζυγαριά πάνω στην οποία ζυγίστηκε το τίμημα της απολυτρώσεως (ανάμνηση της απολυτρωτικής νίκης).

Είναι όμως ο Σταυρός και ο βωμός πάνω στον οποίο μαρτύρησε ο Λυτρωτής μας. Η Εκκλησία τελώντας αυτήν την εορτή απολυτρώσεως κατά την περίοδο του εκκλησιαστικού φθινοπώρου, έχει ιδιαίτερες σκέψεις. Ο Σταυρός «ανυψώθηκε» με τα φθινοπωρινά σύννεφα, που είναι σύμβολο των σατανικών δυνάμεων. Η Εκκλησία θέλει να ανυψώσει το σημείο του Υιού του ανθρώπου, που θα εμφανιστεί στη δεύτερη παρουσία (αυτή τη σημασία προβάλλουν οι τελευταίες Κυριακές του λειτουργικού έτους).

Η διαφορά μεταξύ της Πασχαλινής και της σημερινής εορτής, που έχουν το ίδιο αντικείμενο, το σύμβολο του σταυρού, έγκειται σε τούτο: το Πάσχα βλέπουμε το Σταυρό στη δόξα και τη λάμψη της Αναστάσεως. Ενώ τώρα, βλέπουμε το Σταυρό ως σημείο του Υιού του ανθρώπου στη μελλοντική δεύτερη Παρουσία του.